اقلیم ایرانی یا عراقی و اردنی؟
به گزارش شمال برگ، رییس مرکز ملی تغییر اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با هشدار نسبت به روند تغییرات اقلیمی در ایران می گوید: اقلیم کشور به تدریج درحال تبدیل به اقلیم کشورهای جنوبی تر مانند عراق و اردن است و کاهش بارش، افزایش دما و فشار بی رویه کارهای انسانی، شرایطی به وجود آورده که می تواند پایداری سرزمین را تهدید کند.
احد وظیفه در گفتگو با ایسنا ضمن اشاره به ناپایداری های اقلیمی اخیر در کشورهای منطقه تاکید کرد: پدیده هایی مانند بارندگی برف در مناطق گرم و خشک عربستان مصداق تغییر اقلیم نیستند و تنها نوسانات کوتاه مدت اقلیمی به شمار می آید که در ارتباط با عبور یک سامانه یا نفوذ هوای سرد از جنوب است. در واقع شرایط میانگین بلند مدت یک منطقه را نمی توان با یک یا چند روز خاص ارزیابی کرد.
به گفته وظیفه در تهران هم هم امکان دارد یک سال برف سنگین ببارد و سالی دما به زیر صفر نرود. این ها نوسانات کوتاه مدتی هستند که نباید با روندهای اقلیمی اشتباه گرفته شود.
وی با ذکر مثالی اضافه کرد: تهران زمستان سال قبل در اسفندماه یک هفته دمای منفی پنج یا شش درجه را تجربه کرد، در حالیکه هفته قبل آن کمینه دما حدود ۴ تا ۸ درجه بود. این تغییرات نشان دهنده نوسانات کوتاه مدت است البته تغییر اقلیم سبب شده که روندها تغییر کنند. بر همین مبنا با نگاه به میانگین ۵۰ سال گذشته، در مجموع سالهای کم بارندگی بیشتر شده است.
وظیفه با اشاره به اینکه اقلیم از متوسط بلند مدت شرایط جوی و زمینی شکل می گیرد، خاطرنشان کرد: نوسانات آب و هوایی کشور ما سالانه به علت قرار گرفتن روی فلات ایران و مجاورت با رشته کوه هایی چون البرز و زاگرس قابل توجه است اما تغییرات اقلیمی سبب شده است که روند کلی تغییر کند. تعداد سالهای کم بارندگی در حال افزایش می باشد، در نتیجه ترسالی ها کمتر شده است.
به گفته وی آن چه که اقلیم را می سازد، میانگین های سالانه و بلند مدت است. این میانگین ها نشان داده است که روند آب و هوا چگونه تغییر می کنند که هم اکنون روند دما افزایشی است و کشور بسمت خشک تر شدن پیش می رود البته هر منطقه دارای شرایط خاص خود است. بعنوان مثال سال جاری وضعیت بارش در گیلان و مازندران خیلی خوب بوده ولی امکان دارد سال بعد شرایط برعکس شود و تهران وضعیت بهتری پیدا کند.
رئیس مرکز ملی تغییر اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با اشاره به اینکه ۱۰ سال قبل از گرم ترین سالهای ثبت شده در تاریخ اقلیم جهان بودند، اظهار داشت: دمای مناطق قطبی در این دوره در مقایسه با دوران قبل از صنعتی شدن تا ۴ یا ۵ درجه افزوده شده و میزان یخ های قطبی به کمترین حد خود رسیده است. یکی از علائم مهم تغییر اقلیم، ذوب شدن یخچال های طبیعی است.
وظیفه افزود: در گذشته در رشته کوه های البرز و زاگرس، یخچال های طبیعی فراوانی وجود داشت که امروز تقریبا تمام آنها از بین رفته اند. تنها قسمتهایی از یخچال ها در قله هایی مثل دماوند، علم کوه و علم چال در شمال استان البرز و قزوین باقیمانده است. در سبلان هم شاید تکه کوچکی باقیمانده باشد اما به صورت کلی دیگر یخچال طبیعی پایداری که سراسر تابستان را دوام بیاورد، وجود ندارد.
وی تصریح کرد: اقلیم هر منطقه با عنایت به خصوصیت های جغرافیایی خودش، منحصر به فرد است. اقلیم تلفیقی از عوامل آب وهوایی و شرایط زمین شناختی مانند کوه، دشت، بیابان، رودخانه و... است و نمی توان گفت دو منطقه دقیقا اقلیمی مشابه دارند، با این وجود اگر بخواهیم روندها را بررسی نماییم، می بینیم که اقلیم کشورهای عرض های میانی به تدریج درحال تبدیل شدن به اقلیم کشورهایی است که در جنوب آنها قرار دارند.
احد وظیفه در رابطه با تغییرات پوشش گیاهی هم اظهار داشت: پدیده مهاجرت گونه های گیاهی یکی از نمودهای تغییر اقلیم است. گیاهانی که چهار یا پنج دهه پیشتر فقط در ارتفاعات ۲۰۰۰ متری می روییدند، حالا در ارتفاع ۲۰۰ تا ۵۰۰ متری هم رشد می کنند. گونه های گیاهی هم به علت تغییرات آب و هوایی جابه جا می شوند.
وی با انتقاد از رفتارهای انسانی در مدیریت منابع طبیعی و تأثیر آن بر تسریع تغییرات اقلیمی اضافه کرد: فعالیتهای انسانی مانند کشاورزی سنتی و برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی فشار سنگینی بر اکوسیستم وارد می نماید. در مناطقی مثل ایران که کشاورزی گسترده و سنتی داریم، مصرف منابع آبی بسیار بالاست. برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی سبب شده که حتی در سال هایی که بارندگی به سطح نرمال هم می رسد، باز هم ذخایر آبی کشور کاهش پیدا کند این در حالیست که در بعضی کشورها، میزان برداشت آب از منابع طبیعی بیشتر از ۲۰ درصد ظرفیت تجدیدپذیر آنها نیست لذا اقلیم آن مناطق پایدارتر باقیمانده است.
وظیفه اضافه کرد: عرض پایین تر ایران امارات سپس عربستان است. بعد از آن مناطق استوایی قرار دارد که شرایط خاص خویش را دارد.
رئیس مرکز ملی تغییر اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در ادامه اظهار داشت: تغییرات اقلیمی بگونه ای عمل می کند که اقلیم کشورهای شمالی تر بسمت خصوصیت های اقلیمی کشورهای جنوبی تر حرکت نماید. بعنوان مثال ایران که پیشتر میانگین بارش سالانه اش حدود ۲۵۰ میلی متر بود، حالا به تدریج درحال نزدیک شدن به شرایط اقلیمی عراق است که بارش اش حدود ۱۵۰ میلی متر است. به همین ترتیب، عراق هم امکان دارد در آینده شرایطی مشابه اردن پیدا کند که اقلیم خشک تری دارد. کلاس اقلیمی ایران بسمت اقلیم عراق حرکت می کند. شرایط اقلیمی محدودتر و خشن تر جنوبی به عرض های شمالی تر می رسد، یعنی عرض های جغرافیایی خشک تر، درحال گسترش به شمال هستند.
ضیاییان تصریح کرد: روند تغییرات اقلیمی طی بازه های زمانی طولانی اتفاق می افتد و نمی توان آنرا در چند سال مشاهده کرد.
وی ضمن اشاره به داده های اقلیمی ۵۰ سال قبل اظهار داشت: میانگین بارندگی ایران از حدود ۲۵۰ تا ۲۶۰ میلی متر در گذشته، در دهه اخیر به حدود ۲۰۰ میلی متر کاسته شده است. این کاهش ۵۰ میلی متری در سطح سرزمینی معادل یک میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتر مربع، به معنای افت چندین میلیارد متر مکعب منابع آبی تجدیدپذیر است.
به گفته وظیفه، منابع آبی تجدیدپذیر کشور هم کاسته شده و هم زمان با افزایش دما، تبخیر هم تشدید شده است که هر درجه افزایش دما، سبب افزایش تبخیر به میزان ۷ درصد می شود.
رئیس مرکز ملی تغییر اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در رابطه با نقش انسان در تشدید بحران اقلیم اظهار داشت: انسان بخشی از طبیعت است اما زمانیکه بدون توجه به ظرفیتهای اقلیمی، فعالیتهای توسعه ای، صنعتی، کشاورزی و شهرسازی گسترش یابد، طبیعت مبتلا به اختلال می شود. این اختلال در نهایت با شدت بیشتر به جامعه انسانی بازمی گردد، جنگلها خشک می شوند، آتشسوزی افزایش خواهد یافت و در نهایت زمین به بیابان تبدیل می شود.
ضیاییان در انتها تصریح کرد: برای رسیدن به توسعه پایدار، باید انسان و فعالیت هایش هم جزئی از طریق حل درنظر گرفته شود. هر برنامه توسعه ای باید بر پایه شناخت دقیق پتانسیل های اقلیمی تدوین شود تا از تخریب بیشتر سرزمین جلوگیری و ایران را بسمت پایداری اقلیمی هدایت کند.
منبع: شمال برگ
این مطلب شمالبرگ را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط در شمالبرگ
نظرات بینندگان شمالبرگ در مورد این مطلب