با وجود بارش های باران و افزایش حجم سفره های زیرزمینی،
چرا مازندران گرفتار فرونشست زمین می شود؟
به گزارش شمال برگ مازندران این روزها فرونشست زمین در مازندران در کنار سایر استان های کشور، زنگ خطر را به صدا درآورده است و به یک معضل جدی تبدیل گشته است. موضوعی که در محافل و مجالس مختلف درباره آن صحبت می شود این که چرا مازندران با وجود شرایط آب و هوایی مناسب و آب فراوان، گرفتار فرونشست می شود.
آنچه اساتید دانشگاهی در این عرصه را به خود جلب کرده است این که شرق مازندران بیشتر از غرب استان مستعد فرونشست است و شاید دلیل این مورد استفاده بیشتر از آبهای زیرزمینی و کشت برنج باشد.
چندی قبل کریم سلیمانی عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در گفتگو با ایسنا ایجاد چاه های عمیق و نیمه عمیق را تهدیدی بزرگ برای سفره های زیرزمینی دانست و گفته بود که علاوه بر این که این سفره ها درحال خالی شدن است وخطر بزرگ فرونشست زمین در مناطق کشاورزی و مسکونی وجود دارد که قابل جبران نیست.
وی هدر رفت آب باران و آب های سطحی را در مازندران در بعضی فصول زیاد دانسته و گفته بود که این آب ها به دریا و یا به جاهایی سرازیر می شود که قابل استحصال در فصل نیاز نیست.
سلیمانی با تکیه بر اینکه باید به پروژه های در ارتباط با استحصال آب باران اعتماد و آنرا عملیاتی کرد، یادآور شده بود که استفاده از آب های نامتعارف مانند آب باران و آب ناشی از سیلاب های ناگهانی می تواند تا حدی زیادی کمبودهای منابع آبی را مرتفع کند، هرچند این کار نیازمند بررسی های علمی مدون است.
همینطور محمدعلی بهمنیار عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در گفتگو با ایسنا گفته بود که دلیل فرونشست ها خالی شدن سفره های آب زیرزمینی در اثر برداشت های مجاز نمی باشد که باعث به وجود آمدن فضای خالی در زیر خاک شده و در اثر کوچکترین ارتعاش این فرونشست ها اتفاق می افتد.
وی دو عامل را سبب ایجاد فرونشست عنوان نمود و اظهار داشت که اولین عامل در ارتباط با خالی شدن سفره ها و منابع آب زیرزمینی است که خلاء حاصل از تخلیه آب یکی از عوامل اصلی فرونشست است، عامل دیگر در ارتباط با املاح بخصوص نمک موجود در خاک بوده که در اثر آبشویی حجم آن کاهش پیدا کرده و سبب فرونشست می شود، این عامل در اصلاح خاک و زهکشی معمولاً اتفاق می افتد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اراضی شرق استان را مستعد فرونشست اعلام نمود و گفت در شرق استان به علت برداشت های غیر مجاز و گستردگی کشت، سفره های زیرزمینی آب بیشتری از دست داده و احتمال این رخداد در شرق نسبت به غرب مازندران بیشتر است.
سید رمضان موسوی عضو هیئت علمی پروه زمین شناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری هم با تایید این پدیده در استان های شمالی، اعتقاد دارد، شاهد این ادعای زمین شناسان و دانشمندان در مورد وجود زمین نشست در شمال کشور، وقوع سیل، آب گرفتگی و خارج نشدن آب از آق قلا و گمیشان به دریا است.
وی اضافه کرد: فرونشست یا سابسیدانس یک پدیده ویژه زمین شناسی است که بعنوان مخاطره یا بلای طبیعی به حساب می آید. این پدیده در نتیجه دخالت عوامل مختلف طبیعی یا انسانی به صورت فرونشست یا افت ارتفاعی بخشی از زمین در مقایسه با اطراف به وجود می آید.
موسوی مهم ترین عوامل موثر در بروز پدیده فرونشست را برداشت بی رویه آب ها از سفره های آب زیرزمینی در مناطق کشاورزی و یا برداشت وسیع مواد نفتی و فسیلی از لایه های نفت و گاز و مواد معدنی زیرزمینی دانست و اظهار داشت: مبحث مهم درباره این پدیده زمین شناسی این است که مناطق گرفتار فرونشست، قابلیت برگشت و اصلاح را ندارد که این خسارت بزرگی برای مردم است.
محمدعلی بهمنیار عضو هیئت علمی گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در تکمیل گفت وگویی که چندی قبل با ایسنا داشت، ضمن اشاره به این که اراضی کشاورزی که در دشت قرار دارند به دلیل برداشت زیاد آبهای زیرزمینی بیشتردر معرض این نشست قرار دارند، اظهار نمود: هر جا برداشت بیشتری از آب صورت گیرد، خلائی در زیر زمین ایجاد می شود و این نشست اتفاق می افتد و متأسفانه سفره های زیرزمینی بیش از اندازه استاندارد درحال برداشت است.
وی بر تاکید بر مدیریت مصرف آب بخصوص آب های زیرزمینی اظهار داشت: اگر برداشت کمتری از آب های زیر زمینی صورت بگیرد و آبخوانها تقویت شود، میتوان امیدوار بود که سفره های زیرزمینی به حالت مطلوب در آید و این فرونشست های زمین کاهش پیدا کند.
این عضو هیئت علمی گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، آب بندان ها در مازندران را به افزایش آب در سفره های زیر زمینی بسیار مفید ارزیابی کرد و اظهار داشت: در زمان بارندگی، پیش از آنکه این آب باران وارد رودخانه ودریا شود باید مدیریت شود تا به سمت سفره های زیرزمینی هدایت شود.
بهمنیار با اشاره به اینکه حفر چاه های غیر مجاز یکی دیگر از علل کاهش سفره های زیرزمینی است، اضافه کرد: اراضی که در آنها کشت های آبی که احتیاج به آب فراوان دارند باید در مصرف آب آن بازنگری صورت گیرد و در نقاطی که برنج کشت می شود میتوان با تغییر سطح زیر کشت در مصرف آب مدیریت صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه منابع مورد مصرف باید کاهش پیدا کند تصریح کرد: با مدیریت درست میتوان میزان راندمان را تغییر داد که این مورد در دراز مدت می تواند کمک بسیاری به کاهش مصرف آب داشته باشد و از ادامه فرونشست جلوگیری نماید.
بهمنیار با اشاره به اینکه تقویت آبخوان ها می تواند تأثیر زیادی در کاهش فرسایش خاک داشته باشد، تصریح کرد: کاهش میزان برداشت آبهای زیرزمینی می تواند راهکار مناسبی باشد.
منبع: shomalbarg.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب