به گزارش شمال برگ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی ساری، وضعیت بهره وری كشاورزی در استان مازندران را غیرقابل قبول ارزیابی كرد و اظهار داشت: علاوه بر راندمان پایین مصرف آب، انتخاب محصولات نامتناسب با شرایط كشاورزی مازندران یا به عبارتی الگوی كشت نامناسب، سبب می شود كه كشاورزی در این استان مقرون به صرفه نباشد.
سیدعلی حسینی در گفت و گو با ایسنا مازندران، به بررسی علل نامطلوب بودن بهره وری كشاورزی در مازندران پرداخت و اظهار داشت: پائین بودن سطح تكنولوژی مورد استفاده كشاورزان به سبب سنتی بودن شیوه تولید و همین طور پایین بودن كارایی به خصوص در بخش مدیریتی، بهره وری كشاورزی استان را كاهش داده است.
وی از عدم تمایل كشاورزان به پذیرش تكنولوژی مدرن در تولید محصولات به سبب بالا بودن ریسك تكنولوژی یاد كرد و اضافه كرد: عدم آگاهی كامل كشاورزان به مسائل مدیریتی باز عامل دیگری بوده كه بهره وری را در این بخش پایین آورده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینكه در اقتصاد مفاهیم كارایی و بهره وری متفاوت از یكدیگر تعریف شده اند، اشاره كرد: كارایی ( Efficiency ) تولید حداكثر مقدار ممكن یك محصول با استفاده از مصرف مقدار مشخصی نهاده است به این معنا كه اگر با استفاده از نهاده های موجود بتوان بیشترین سطح محصول را به دست آورد، كارایی در حداكثر مقدار خود قرار دارد.
بهره وری چیست؟
حسینی اشاره كرد: بهره وری در كشاورزی و افزایش آن به معنای حداكثر سازی تولید محصولات كشاورزی در هر سطحی از مصرف نهاده های موجود مانند آب، ماشین آلات و غیره است كه به همراه بهبود سطح تكنولوژی های مورد استفاده در كنار بهبود وضعیت سایر عوامل غیراقتصادی مانند جنبه های اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی معنا پیدا می كند.
ایشان سپس افزود: تغییر بهره وری ( Productivity ) به معنای تغییر كارایی همراه با تغییرات تكنولوژی و درجه اثربخشی ( Effectiveness ) است، یعنی هنگام افزایش بهره وری به دنبال دستیابی به بیشترین سطح محصول با عنایت به تكنولوژی موجود و عوامل غیر اقتصادی موجود هستیم.
این كارشناس حوزه اقتصاد، فاكتورهای اثرگذار بر بهره وری را تغییرات كارایی، تغییرات تكنولوژی و درجه اثربخشی معرفی نمود و در ارتباط با مبحث كارایی اظهار داشت: كارایی كه خود به سه بخش كارایی فنی، كارایی تخصیصی و كارایی اقتصادی تقسیم می شود، در صورت افزایش بهره وری باز افزایش خواهد یافت.
وی، استفاده موفق تر از تكنولوژی موجود و باز مصرف بهینه تر نهاده های در اختیار كشاورز را سبب كارایی بهتر و بهره وری بیشتر دانست و اشاره كرد: بهبود سطح تكنولوژی همچون ماشین آلات كشاورزی مورد استفاده و در نهایت بهبود درجه اثربخشی بوسیله استفاده از راهكارهایی كه مانع تخریب محیط زیست یا فرسایش خاك شده یا هم راستا با توسعه پایدار باشند بطور مستقیم بهره وری كشاورزی را افزایش خواهد داد .
حسینی در پاسخ به این سوال كه آیا كشاورزی سنتی بهره وری بهتری دارد یا مدرن اشاره كرد: با عنایت به شاخص های موثر بر سطح بهره وری شامل تغییر كارایی، تغییر تكنولوژی و درجه اثربخشی، مسلما كشاورزی مدرن بهره وری بالاتری نسبت به كشاورزی سنتی خواهد داشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینكه استفاده از تكنولوژی مدرن همچون سیستم های نوین آبیاری، ماشین آلات و تجهیزات كشاورزی اثر مثبت بر بهره وری تولید محصولات كشاورزی خواهند داشت، افزود: بهبود كارایی كه می تواند به دنبال نزدیك شدن به تكنولوژی های موجود در دنیا و یا انتخاب درست سطوح مصرف نهاده رخ دهد، افزایش بهره وری در بخش كشاورزی را به دنبال خواهد داشت.
وی ادامه داد: همین طور حركت از كشاورزی سنتی به مدرن می تواند از جنبه های مختلفی بر وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بخش كشاورزی اثرات مثبتی داشته باشد و بطور كلی كشاورزی مدرن می تواند تولیدات بیشتر و با كیفیت بالاتری را در بخش كشاورزی ایجاد كند.
چرایی پایین بودن بهره وری كشاورزی در مازندران
این محقق، پژوهشگر و استاد دانشگاه، سطح كشاورزی ایران را نسبت به كشورهای پیشرفته را پایین ارزیابی و اشاره كرد: كشت سنتی محصولات كشاورزی در بیشتر بخش های ایران، انتخاب ناصحیح محصول متناسب با منطقه و دسترسی ناقص به تكنولوژی های روز دنیا همچون سیستم ها نوین آبیاری سبب شده تا تولید و پس بهره وری در سطح پایینی قرار داشته باشد.
حسینی، گام نخست جهت نزدیك شدن به كشاورزی كشورهای پیشرفته را افزایش آگاهی كشاورزان در پذیرش تكنولوژی های مدرن و امكان دسترسی آنها به این تكنولوژی ها دانست و اظهار نمود: افزایش سطح مهارت كشاورزان، افزایش كارایی مدیریتی آنها و سیاستگذاری در امتداد هدایت كشاورزان به سمت تولید الگوی كشت بهینه هر منطقه می تواند سبب كاهش تفاوت میان ایران و كشورهای توسعه یافته در زمینه كشاورزی شود.
وی با یادآوری عدم آگاهی كشاورزان در پذیرش تكنولوژی به روزتر و یا عدم اعمال سیاست های موثر بر تغییر الگوی كشت موجود اشاره كرد: از آنجائیكه در كشور ما ابزار قانونی جهت دستور و گردنگیر كشاورزان به اجرای الگوهای مناسب كشت وجود ندارد، لازم است با به كارگیری شیوه های مختلف، آگاهی و تمایل كشاورز را در این خصوص افزایش داد.
كشاورزی در مازندران به هیچ وجه اقتصادی نیست!
استاد اقتصاد كشاورزی دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به وضع موجود استفاده و مصرف آب استان در تولید محصولات نامناسب و غیر بهینه كه متناسب با موجودی آب مازندران نیستند، اشاره كرد: با عنایت به مصرف آب با راندمان بسیار پایین بطور قطع كشاورزی در شرایط موجود به هیچ وجه اقتصادی نیست.
حسینی با اذعان بر اینكه حالا راندمان مصرف آب در بخش كشاورزی مازندران در حدود 30 درصد است، اظهار داشت: همین الگوی كشت غیربهینه موجود را می توان با بهبود روش های انتقال و مصرف آب با 30 درصد حجم آبی كه الان مورد استفاده قرار می گیرد، تولید كرد، بدین سبب علاوه بر راندمان پایین مصرف آب، انتخاب محصولات نامتناسب با شرایط كشاورزی مازندران یا به عبارتی الگوی كشت نامناسب، سبب می شود كه كشاورزی در این استان مقرون به صرفه نباشد.