گام دانش بنیان ها برای كشت فراسرزمینی؛
از تکثیر بز با فناوری ایرانی تا صادرات دستگاه الیاف به اوگاندا
به گزارش شمال برگ بخش خصوصی با همکاری شرکتهای دانش بنیان با رویکرد کشت فراسرزمینی در کشور اوگاندا، علاوه بر به نژادی نوعی بز و مرغ با عملکرد بالا نسبت به تولید ذرت ویژه مناطق دیم، راه اندازی بزرگترین توتستان جهان با بیشتر از ۱۰ میلیون درخت توت ویژه پرورش کرم ابریشم و بومی سازی نوعی سیب زمینی برای کشت در ایران اقدام نمودند، ضمن آنکه دستگاه ایرانی تولید الیاف از ساقه موز را به این کشور صادر کردند.
به گزارش شمال برگ به نقل از ایسنا، فرونشست زمین امروز بلای جان خیلی از شهرهای کشور شده است و در صدر این فاجعه انسان ساز استان اصفهان مثال زدنی شده است؛ شهری که فرونشست این دفعه نه گریبانگیر دشت های این استان شده بلکه به بیخ گوش شهر اصفهان رسیده است.
فرونشست پدیده ای است که به علت ازدیاد برداشت آب های زیر زمینی و راه اندازی چاه های آب بی شمار رخ می دهد و بر مبنای آمارها بیشترین میزان مصرف این آب های استخراج شده به مصرف کشاورزی می رسد. این پدیده به علت تخریب تدریجی به نام "زلزله خاموش" خوانده می شود که به علت رشد جمعیت، گسترش شهرنشینی، افزایش سطح رفاه فرهنگ زندگی مردم و توسعه کشاورزی و پیشرفت صنایع سبب افزایش تقاضای آب شده است و بر این اساس است که اعلام شده بخش بزرگی از کشورهای جهان همچون ایران در سال ۲۰۲۵ میلادی جزو کشورهای با بحران آب خواهند بود.
در این میان کشت فراسرزمینی در جابجایی آب بین حوضه ای، بازار گرمی دارد و هم اکنون در کشورهای مختلف این روش ایجاد امنیت غذایی، جایگاه ویژه ای یافته است.
کشورهایی مانند هند، چین، آمریکا و مالزی در صدر کشورهای فعال در کشت فراسرزمینی قرار دارند و کشورهای اندونزی، فیلیپین و کامبوج در آسیا و کشورهای سودان، موزامبیک و کنگو در بین کشورهای آفریقایی مورد بیشترین کشت فراسرزمینی واقع شده اند.
در ۶۲ کشور جهان، کشاورزی فراسرزمینی انجام می شود و قاره آفریقا میزبان ۴۹ درصد از کشت فراسرزمینی جهان بوده و بازیگران عمده این کشت هم اقتصادهای درحال ظهور در شرق آسیا و جنوب آمریکا، کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای شمال آمریکا و اروپا هستند.
در این راستا ایران هم با ایجاد هلدینگ بخش خصوصی و همینطور راه اندازی پارک فناوری ایران-اوگاندا در این حوزه گام برداشته است، ولی به قول مدیر عامل این هلدینگ، ایران فقط با تمرکز بر همکاریهای کشاورزی با آفریقا می تواند چرخش اقتصادی خویش را حداقل دو برابر نماید، ولی نسبت به این امر بی توجهی شده و این در شرایطی است که کشور ترکیه چرخش اقتصادی خویش را با افریقا به ۲۰ میلیارد دلار رسانده است و این میزان برای ایران روی عدد ۶۰۰ میلیون دلار آرام گرفته است.
وی اعتقاد دارد، کشاورزی فرا سرزمینی الزاما برای تولید کشور نخواهد بود، بلکه با توسعه آن در کشورهای مختلف، قادریم در سبد تولید محصولات کشاورزی جهان نقش ارزشمند ای ایفا نماییم.
کشاورزی مدرن راهی برای ایجاد امنیت غذایی
سیدمحمدعلی موسوی، مدیرعامل هلدینگ ایران – اوگاندا و فعال در قاره افریقا در گفتگو با ایسنا، اظهار داشت: سرزمین پهناور جمهوری اسلامی ایران با بیشتر از یک میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر مساحت استراتژیک، فقط از ۱۸.۴ میلیون هکتار اراضی کشاورزی برخوردار است، ضمن آنکه حدود ۱۰ میلیون هکتار کشت آبی و ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار آن دیم است.
وی با تکیه بر این که بیشتر از دو میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور گرفتار بی بهره گی شده اند، اظهار نمود: بر این اساس در کل ۱۳۵ میلیون تن محصولات کشاورزی تولیدی کشور امروزه از محل ۱۶ میلیون هکتار تأمین می شود. این در شرایطی است که ایران کشور با ۴ هزار سال قدمت کشاورزی مدرن است که روش های کشاورزی پر بازده از آن به خیلی از کشورهای جهان صادر گردیده است.
موسوی تصریح کرد: اگر کشاورزی را به سه دوران "کاملا سنتی"، "نیمه صنعتی" و "صنعتی و مکانیزه" تقسیم نماییم، با کمال افتخار میتوان اعلام نمود ایرانی ها در هر سه بخش هم موفق بوده اند و هم دانشمندان کشاورزی کشور همچون سرامدان این بخش در جهان هستند.
وی با اشاره به اینکه بعد از انقلاب اسلامی گام های بزرگی در بخش کشاورزی برداشته شد تا افزایش تولید محصولات از ۲۵ میلیون در سال ۵۷ به ۱۳۵ میلیون تن فعلی با شتابی برابر ۵۰۰ درصدی برسد، افزود: حال این سوال مطرح می شود که چرا ایران با این ظرفیت گسترده اطلاعات علمی و تجربی و توان فنی و ماشین آلات و نهاده ها هم اکنون واردکننده حدود ۱۵ میلیارد دلار محصولات کشاورزی است؟ پاسخ روشن است که بخش کشاورزی کشور به علت وجود محدویت هایی چون زمین مستعد کشاورزی، تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی، مشکلات کم آبی و عدم توان مالی و مدرنیزه کردن بخش کشاورزی به شکلی متوقف و یا کم بهره شده است.
این فعال بخش خصوصی با اشاره به اینکه بنا بر اعلام کارشناسان، ایران برای تأمین نیازهای فعلی کشور نیازمند ۵ میلیون هکتار زمین مستعد کشاورزی جدید است، خاطرنشان کرد: افزایش زمین جدید از منابع بیابانی کشور که الان بیشتر از نیمی از مساحت کشور را در بر می گیرد، نیازمند سرمایه گذاری های جدید هنگفتی است که باید طی برنامه مدونی صورت گیرد، ولی به نظر می آید که رسیدن به این هدف در کوتاه مدت مقدور نباشد.
موسوی در پاسخ به این سؤال که در چنین شرایط تولید محصولات کشاورزی و منابع محدود، برای توسعه کشاوری در کشور چه باید کرد؟ اظهار داشت: به نظر من در این حوزه سه فرضیه وجود دارد. فرضیه اول "مدرن سازی ظرفیت های موجود بر مبنای رویه کشاورزی مدرن" یا "smart agriculture" است که شامل روش های خاصی است و باید در برنامه رشد و توسعه کشاورزی کشور مد نظر قرار گیرد.
وی فرضیه دوم را "کنترل کشت و پرداختن به محصولات مستعد شرایط فعلی کشور" عنوان نمود و افزود: در فرضیه سوم "تولید محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور در کشورهای دیگر" مد نظر است. این روش علاوه بر تأمین محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور، بستر عظیمی برای صدور خدمات فنی مهندسی کشاورزی ایران فراهم خواهد نمود.
موسوی، "صدور ماشین آلات و ادوات کشاورزی ایرانی"، "معرفی میدانی نهاده های ایرانی از قبیل بذر و کود که هم اکنون ده ها شرکت دانش بنیان و با سابقه در این خصوص فعال هستند" و "به کارگیری نیروی انسانی تحصیلکرده ایران در طرح های فراسرزمینی کشاورزی که امروز با تراکم آنها در کشور برخوردار است" را همچون مزایای کشت فراسرزمینی عنوان نمود و اظهار داشت: کشاورزی فرا سرزمینی الزاما برای تولید کشور نخواهد بود، بلکه با توسعه آن در کشورهای مختلف، قادریم در سبد تولید محصولات کشاورزی جهان نقش ارزشمند ای ایفا نماییم.
مسیر هموار دانش بنیان ها برای ورود به بازارهای جهانی
موسوی ضمن اشاره به همکاری این هلدینگ با شرکتهای دانش بنیان اظهار داشت: طبق توافقی که با ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام شد، بستری به عنوان پارک فناوری های کشاورزی ایران- اوگاندا راه اندازی شد و از این طریق محصولات دانش بنیان ایرانی از انواع کودهای دانش بنیان، بذر و سایر فناوری های کشاورزی ایرانی را با تست میدانی در این پارک به خریداران بخش کشاورزی در کشور اوگاندا معرفی می نماییم.
به قول وی طبق این تفاهمنامه، ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی بعنوان نهاد متولی زیست فناوری در ایران از شرکتهای حوزه زیست فناوری کشاورزی در قاره آفریقا با هدف "بسترسازی برای حضور دائمی شرکتهای دانش بنیان زیست فناوری ایرانی در حوزه کشاورزی از راه ایجاد مزارع نمایشی کشاورزی و فضاهای متناسب"، "فراهم کردن بستر شتاب دهی صادرات شرکتهای دانش بنیان زیست فناوری کشاورزی ایرانی در کشور اوگاندا"، "ترویج زیست فناوری کشاورزی در کشور اوگاندا از راه معرفی روش کشاورزی زیستی"، "فراهم کردن زمینه انتقال دانش فنی و قراردادهای انتقال فناوری بین ایران و اوگاندا در حوزه زیست فناوری کشاورزی" و "انجام مطالعات دقیق در حوزه کشاورزی در آفریقا و بخصوص در کشور اوگاندا جهت فراهم آوردن امکان گسترش همکاریهای ایران و اوگاندا در حوزه کشاورزی مدرن" حمایت می کند.
وی با تکیه بر این که تابحال بیشتر از ۳۰ محصول کودهای کشاورزی و بذرهای مختلف تست میدانی شده و گواهی واردات آن در کشور اوگاندا دریافت و در سطح این کشور عرضه می شود، تصریح کرد: بخش دانش بنیان کشاورزی کشور پیشرفت قابل توجهی داشته و امیدواریم با این روش همکاری، در معرفی توانمندی های دانش بنیان کشاورزی ایران در کشور اوگاندا و قاره آفریقا که از بازار بزرگی برخوردار است، گام های بزرگی برداریم.
موسوی، محصولات دانش بنیان، مکمل های غذایی دام و انسان، کودهای ارگانیک و شیمیایی و انواع بذر را همچون محصولات دانش نیان ایرانی دانست که در کشور اوگاندا عرضه شده است.
اجرای پروژه های ایرانی در اوگاندا
مدیر عامل این هلدینگ، با تکیه بر این که در همکاری میان ایران و اوگاندا در حوزه های دانش بنیان علاوه بر صادرات فناوری، فناوری هایی هم از این کشور به ایران منتقل شده است، اظهار داشت: یکی از پروژه هایی که در تبادل فناورانه میان دو کشور اجرایی شده است، اجرای پروژه های حوزه دام و طیور و کشاورزی با فناوری ایرانی "اصلاح نژاد دام سبک بز و گوسفند" است که با همکاری پژوهشگاه رویان اجرایی شد.
موسوی با اشاره به اینکه در این پروژه مبادرت به تکثیر نژاد بز "بوئر" شد، در اینباره توضیح داد: این نژاد بز در سال دو زایمان دارد و هر نوبت زایمان سه و چهار قلو دارد. این بز، بومی افریقای جنوبی است که با فناوری ایرانی تکثیر و این بز به ایران هم منتقل شده است.
وی، تکثیر و انتقال مرغ "کوریلار" که در فضای باز امکان افزایش وزن تا هفت کیلو دارد و در مقابل انواع بیماری ها مقاوم است را از دیگر پروژه های مشترک نام برد.
وی از اجرای طرح مقاوم سازی ۶ واریته درخت موز در مقابل باد در این کشور اطلاع داد و در اینباره توضیح داد: کشور اوگاندا معروف به جمهوری Banana و برخوردار از متخصصان کشت بافت موز است و ما در این طرح نسبت به مقاوم سازی ارقام "کاواندیش"، "بوگویا"، "فینگر"، "متوکه"، "اپل بانانا" و "کواجو" اقدام کردیم. از دستاوردهای این پروژه، در اصلاح موزستان های استان سیستان و بلوچستان بهره بردیم.
موسوی تصریح کرد: طی طرحی که به استانداری سیستان و بلوچستان دادیم، مقرر است برنامه کشت ۱۵ هزار هکتار موزستان در این استان با همین واریته های موز اجرایی شود؛ چون که این ارقام می تواند ۵۰ هزار فرصت شغلی جدید ایجاد و بالغ بر یک میلیارد دلار موز تولید نماید.
تولید بذر ذرت دیم
وی کشت ذرت پر تراکم در دیم را از دیگر تحقیقات اجرا شده ایران در اوگاندا عنوان نمود و در اینباره توضیح داد: در این مطالعات موفق به یافتن بذر ذرت ویژه مناطق دیم شدیم که برای کشت در کشور مناسب می باشد.
موسوی با تکیه بر این که بذر شناسایی شده قادر به تولید ۱۴ تن ذرت در هکتار است، اظهار داشت: ذرت های کاشته شده کلا دو غلافی هستند و هر دانه کاشته شده ۱۶۰۰ دانه می دهد.
ایجاد توتستان و صنعت ابریشم سازی
مدیر عامل هلدینگ ایران و اوگاندا افزود: راه اندازی بزرگترین توتستان جهان با بیشتر از ۱۰ میلیون درخت توت ویژه پرورش کرم ابریشم از دیگر پروژه هایی است که در این کشور اجرایی شده است.
به قول وی با توسعه توتستان ها، بزرگترین مجموعه پرورش کرم ابریشم جهان با ظرفیت یک هزار جعبه تخم نوغان در دوره پرورش یک ماهه افتتاح شد.
موسوی ضمن اشاره به رد پای ایران در این طرح، اظهار داشت: این درختان توسط مجموعه ما مقاوم سازی شده و از بهترین واریته درختان توت جهان به حساب می آید، بگونه ای که ۴ برابر درختان موجود برگ می دهد؛ یعنی ۱۲۰ تن در هکتار.
وی با اشاره به اینکه از صفر تا صد این طرح توسط من و کارشناسان ایرانی اجرایی شده است، اظهار داشت: تمام پیله تولیدی این مجتمع به ایران برای رفع کمبود پیله کشور ارسال می شود.
به قول این فعال حوزه فناوری، ایران مصرف کننده ۱۵۰۰ تن نخ ابریشم است که هم اکنون تا ۲۰۰ تن آن در داخل تولید و مابقی با هزینه های زیاد از سایر کشورها وارد می شود.
تولید الیاف از ساقه موز
موسوی ضمن اشاره به تحقیقات گسترده در زمینه تولید الیاف طبیعی از درختان موز، با تکیه بر این که این الیاف امکان جایگزینی با پنبه را دارند، اظهار نمود: به تازگی در کشورهای مختلف جهان به علت کمبود پنبه، برخی محصولات دیگر طبیعی جایگزین آن شده است و ما ماشین تولید الیاف ساقه موز را که از جانب یکی از شرکتهای فناور طراحی، ساخته و ساخته شده است، به اوگاندا وارد کردیم.
وی با اشاره به اینکه با استفاده از این دستگاه طرح گسترده ۵۰ هزار هکتاری موزستان برای تولید الیاف ساقه آنرا اجرایی خواهیم کرد، افزود: هم اکنون کشوری مانند سریلانکا با یک طرح ۵۰ هزار هکتاری موزستان سالیانه ۲۵ میلیارد دلار درآمد بوجود آورده است.
موسوی ضمن اشاره به جزئیات دستگاه استخراج الیاف از ساقه موز ایرانی، توضیح داد: الیاف ساقه موز از راه سوزاندن امحا می شود، ولی با طراحی و ساخت این دستگاه، الیاف از ساقه موز جدا شده و از آن میتوان برای ساخت طناب شناورها، گونی بافی و همینطور تولید الیاف طبیعی بهره برد.
وی با اشاره به اینکه الیاف تولیدشده از این دستگاه دارای استقامت بالایی است، تصریح کرد: الیاف استخراج شده از این دستگاه قابلیت استفاده در دوخت لباس های گرانقیمت را هم دارد.
به نقل از ایشان، این دستگاه ایرانی به کشور اوگاندا صادر گردیده است.
بومی سازی نوعی سیب زمینی برای کشت در ایران
موسوی، کشت محصول "کاساوا" را از دیگر پروژه های اجرا شده در کشور اوگاندا با فناوران ایرانی دانست و افزود: "کاساوا" از خانواده سیب زمینی است که در مقابل تنش آبی و در شرایط بارندگی کم مقاوم است و ما در این طرح نسبت به بررسی شرایط اقلیمی این محصول برای پوشش ریزگردهای مناطق جنوبی کشور اقدام کردیم.
وی با اشاره به اینکه در این طرح در هر هکتار تا ۳۰۰ تن محصول برداشت کردیم، اظهار داشت: در فاز اول این طرح، مبادرت به کشت کاساوا و آدابته کردن آن با محیط از راه کشت بافت کردیم.
موسوی ضمن اشاره به ارزش غذایی این محصول، اظهار نمود: آرد این محصول به تازگی در خیلی از کشورها جایگزین گندم شده، ضمن آنکه دارای خواص دارویی است و دارای ارزش غذایی برای خوراک انسان و دام است.
محصولات فرآوری شده کاساوا
وی از آغاز آدابته کردن این محصول در چند استان کشور اطلاع داد و خاطرنشان کرد: در این طرح تلاش شد که کشت این محصول را در اقلیم های مختلف مورد بررسی قرار دهیم؛ ازاین رو پایلوت آدابته کردن کاساوا در استان هایی چون "خوزستان"، "یزد"، "کرمان"، "مازندران"، "گیلان"، "کرمانشاه" و "ایلام" بوده است.
موسوی با تکیه بر این که در صورتیکه کشت صنعتی این محصول در ایران شروع شود، کشور بی نیاز از واردات گندم خواهد شد و نشاسته کشور هم تأمین می شود، افزود: نتایج بررسی ما نشان داد که کشت این محصول در مناطق سرد به اقدامات بیشتری نیاز دارد که در این حوزه هم درحال مطالعه هستیم.
وی مزیت دیگر این محصول را استفاده از آن در طرح های شورورزی دانست و خاطرنشان کرد: "کاساوا" محصولی است که در هر اراضی کشاورزی حتی زمین شور و بیابانی قابل کشت است و از آنجاییکه درختچه آن تا ۲ متر ارتفاع می گیرد، علاوه بر آنکه فضای سبز عالی ایجاد می کند، برای بیابان زدایی هم مؤثر است.
این فعال حوزه فناوری تصریح کرد: در این راستا با بخش کشاورزی اتاق بازرگانی ایران مذاکره کردیم که با همکاری سازمان ملل طرح بیابان زدایی با این محصول را در کشور اجرایی کنیم؛ چون که ایران دارای ۹۰ میلیون هکتار بیابان است و این محصول می تواند جهان را سیراب کند. ولی در این حوزه نهاد حمایت کننده ای یافت نشد.
تولید خوراک دام با کاساوا
کشت فراسرزمینی گیاهان دارویی
وی با تکیه بر این که تمام طرح های حوزه کشاورزی که در این کشور اجرایی شده است، با رویکرد مقاوم به تنش آبی است، اظهار داشت: کشت گیاهان دارویی در کشور اوگاندا از دیگر طرح های اجرا شده در این کشور است.
موسوی، استقرار صنایع میوه خشک با صنایع ایرانی را از دیگر طرح های اجرا شده در این کشور نام برد و اظهار داشت: ایران فقط با تمرکز بر همکاریهای کشاورزی با آفریقا می تواند چرخش اقتصادی خویش را حداقل دو برابر نماید، ولی خسارات فراوانی به خاطر بی توجهی اقتصادی ایران به آفریقا به کشور وارد شده است و وارد خواهد شد و این در شرایطی است که کشور ترکیه چرخش اقتصادی خویش را با افریقا به ۲۰ میلیارد دلار رسانده است و این میزان برای ایران روی عدد ۶۰۰ میلیون دلار آرام گرفته است.
وی با اشاره به اینکه حجم چرخش اقتصادی چین با آفریقا به ۲ تریلیون دلار سرمایه گذاری رسیده است، اظهار داشت: ما در این حوزه در جا زدیم، در حالیکه از هزار سال پیش در مراوده با شرق افریقا هستیم و کشور چین تنها ۲۰ سال!
منبع: شمال برگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب